Trung tâm Bảo tồn Rùa trong đại dịch COVID-19
Đại dịch COVID-19 đã mang lại nhiều thay đổi và thách thức đối với mọi mặt cuộc sống trên toàn thế giới và nhiều dự án bảo tồn động vật hoang dã đang được triển khai trên toàn cầu. Khi bắt đầu đại dịch, nạn săn bắn và buôn bán động vật hoang dã trái phép được dự đoán sẽ ngừng hoặc chậm lại với giả thuyết rằng virus có khả năng thoát ra từ các khu chợ hải sản với nhiều loài động vật hoang dã bị nhốt chung trong không gian chật hẹp. Tuy nhiên, số lượng động vật bị buôn bán vẫn còn cao và những mối đe dọa này tiếp tục gây áp lực lên quần thể hoang dã và đe dọa các loài có nguy cơ tuyệt chủng, đặc biệt là nhóm rùa cạn và rùa nước ngọt. Tại Việt Nam, Chương trình Bảo tồn Rùa châu Á (ATP) thuộc Tổ chức Indo-Myanmar Conservation (IMC) đã hợp tác chặt chẽ với Vườn Quốc gia Cúc Phương để vận hành Trung tâm Bảo tồn Rùa (TCC) một cách an toàn và hiệu quả trong giai đoạn khó khăn này.
Năm 2020, Việt Nam đã vượt các đợt bùng phát với số ca lây nhiễm thấp, nhờ các biện pháp phòng chống dịch mạnh mẽ như hạn chế di chuyển giữa các vùng, giãn cách xã hội và phong tỏa sớm. Tại TCC, 202 cá thể rùa cạn và rùa nước ngọt đã bị tịch thu và giải cứu, bao gồm 122 cá thể loài rùa hộp nguy cấp bao gồm: rùa hộp lưng đen (Cuora amboinensis), rùa hộp trán vàng miền Bắc (Cuora galbinifrons), rùa hộp trán vàng miền Trung (Cuora bourreti), rùa hộp trán vàng miền Nam (Cuora picturata) và rùa sa nhân (Cuora mouhotii).
Năm 2020 cũng đón nhận những diễn tiến tích cực khác với bốn đợt tái thả được tiến hành thành công. Tổng số 255 cá thể rùa đã được thả lại tự nhiên, bao gồm 66 cá thể rùa bốn mắt (Sacalia quadiocellata), 128 rùa đầu to (Platysternon megacephalum), 11 rùa hộp trán vàng miền Bắc và 50 rùa hộp trán vàng miền Trung. Bên cạnh đó, 400 con non đã được ấp nở thành công trong năm 2020 thuộc 12 loài khác nhau: rùa hộp lưng đen, rùa hộp trán vàng miền Bắc, rùa hộp trán vàng miền Trung, rùa sa nhân, rùa đất Speng-lơ (Geoemyda spengleri), rùa núi vàng (Indotestudo elongata), rùa Trung Bộ (Mauremys annamensis), ba ba bụng đốm (Pelodiscus variegatus), rùa bốn mắt, rùa cổ sọc (Mauremys sinensis), và rùa cổ bự (Siebenrockiella crassicollis). Cần lưu ý rằng, một số loài không được ấp nở, hoặc một số loài khác bị hạn chế hoặc giảm số lượng ấp nở do những thách thức trong việc tái thả, ví dụ như rùa Trung Bộ.
Đầu năm 2021, Việt Nam phải đổi mặt với sự bùng phát mạnh mẽ của đại dịch COVID-19 trong cả nước và nhiều hạn chế đã được áp dụng. Vườn Quốc gia Cúc Phương đã dừng đón khách, và TCC cũng tập trung vào các hoạt động cứu hộ, chăm sóc và tái thả động vật cũng như xây dựng các khu chuồng nuôi mới cho các loài ưu tiên.
Trong 8 tháng đầu năm 2021, 122 cá thể rùa đã được chuyển giao đến TCC từ 10 vụ tịch thu động vật hoang dã và một số cá nhân tự nguyện chuyển giao. Các loài bị tịch thu nhiều nhất vẫn là rùa đầu to (82/122) và nhóm rùa hộp (chi Cuora). Ba đợt tái thả cũng được thực hiện bao gồm 25 cá thể rùa hộp sa nhân, 28 rùa đầu to và 3 rùa núi viền (Manouria impressa). Nhiều đợt tái thả đã được lên kế hoạch nhưng bị trì hoãn bởi đợt bùng phát mới khó kiểm soát của đại dịch vào cuối tháng 4 năm 2021. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn hy vọng sẽ thực hiện những đợt tái thả này vào cuối năm nay.
Trong khi tạm dừng đón khách du lịch thăm quan trung tâm, chúng tôi đã nắm lấy cơ hội để thực hiện cải tạo một số khu vực tại TCC. Đầu tiên, khu vực nhân viên được cải thiện với một nhà bếp và phòng vệ sinh mới được xây dựng. Theo đó là khu vực chuẩn bị thức ăn mới cho động vật đã được hoàn thành vào đầu năm 2021. Hiện tại, khu chuồng nuôi mới cho rùa hộp Cuora và rùa đầu to đang dần hoàn thiện sẽ cung cấp các khu vực chuồng nuôi rộng và phù hợp hơn cho các cá thể rùa được cứu hộ.
Bất chấp tác động của đại dịch COVID-19, các nhân viên TCC vẫn đang miệt mài làm việc, cống hiến cho hoạt động bảo tồn rùa Việt Nam. Chúng tôi rất cần sự hỗ trợ từ các cá nhân và tổ chức nhằm tiếp tục cải tạo khu chuồng nuôi cho nhiều loài nguy cấp và duy trì các hoạt động chăm sóc và cứu hộ rùa chuyên sâu nhằm đưa rùa hòa nhập lại môi trường hoang dã. Chúng tôi rất mong nhận được sự đồng hành và chung sức của quý vị trong công tác bảo tồn các loài rùa cạn và rùa nước ngọt của Việt Nam. Vui lòng truy cập trang web chúng tôi tại địa chỉ https://asianturtleprogram.org/vi/donate/ để tài trợ cho các hoạt động bảo tồn rùa tại TCC.
Chúng tôi xin chân thành cảm ơn Vườn Quốc gia Cúc Phương và các đối tác địa phương, vườn thú Metroparks Cleveland, vườn thú Saint Louis, Quỹ Bảo tồn Segré, Quỹ Bảo tồn Thrigby Hall, tổ chức Turtle Survival Alliance, Công ty TNHH Xây dựng Thanh Trường Lộc, các tổ chức và cá nhân đã tiếp tục hỗ trợ và đồng hành cùng chúng tôi trong bối cạnh đại dịch đang diễn ra phức tạp.
Ngày: 22/08/2021
Thông cáo báo chí: Nguyễn Thu Thủy & Jack Carney – ATP/IMC
No comment