Trong nhiều năm kể từ khi Chương trình Bảo tồn Rùa châu Á (ATP) tập trung các nỗ lực nghiên cứu, bảo tồn loài Giải Sin-hoe (Rafetus swinhoei), còn được biết đến với tên gọi rùa Hoàn Kiếm, ở hồ Đồng Mô, thị xã Sơn Tây, Hà Nội, ngư dân địa phương đã nói rằng có nhiều cá thể loài rùa khổng lồ này hiện đang sống trong hồ. Nhận định này đến từ những lần quan sát được các cá thể có kích thước khác nhau hoặc kích thước của các vết rách do rùa để lại trên lưới đánh cá của ngư dân địa phương. Tuy nhiên, là tổ chức nghiên cứu và bảo tồn, chúng tôi luôn luôn thận trọng khi đưa ra những tuyên bố như trên. Tất cả các bức ảnh chụp bởi nhóm nghiên cứu cho đến nay là ảnh của cùng một cá thể với sự tương đồng của các hoa văn trên đầu rùa.
Cá thể rùa Hoàn Kiếm thường được các cán bộ ATP quan sát và chụp ảnh dường như là cá thể đã được cứu hộ sau khi thoát ra khỏi hồ Đồng Mô sau trận lũ lịch sử vào năm 2008. Vào thời điểm đó, cá thể này nặng 67kg nhưng chúng tôi tin rằng cá thể này đã tăng trọng lượng lên tới 120kg đến 140kg trong một thập kỷ vừa qua. Các ngư dân cho rằng cá thể rùa Hoàn Kiếm thứ hai có cân nặng nhỏ hơn nhiều, khoảng 40kg đến 50kg, nhưng rất nhút nhát và khó quan sát.
Vào ngày 6 tháng 8 năm 2018, khi tiến hành quan sát tại khu vực cấm đánh bắt, gần một bãi đẻ trứng nhân tạo do ATP thiết lập trên hồ Đồng Mô, nhóm quan sát gồm hai cán bộ giàu kinh nghiệm của chúng tôi đã quan sát được hai cá thể rùa mai mềm cỡ lớn ở cùng một thời điểm. Cụ thể hơn, khi chúng tôi đang chụp ảnh cá thể rùa Hoàn Kiếm vẫn thường quan sát được thì một cá thể khác nhỏ hơn hơn xuất hiện ở khoảng cách khoảng 50m từ thuyền của chúng tôi. Khi đó, hai cá thể này cách nhau khoảng 100m. Chúng tôi đã thực sự bị bất ngờ và không kịp chụp được ảnh của cá thể rùa nhỏ. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu đã quan sát và ghi nhận được một số đặc điểm của cá thể này như màu vàng nổi bật trên đầu, mũi ngắn và kích thước tương ứng với ước lượng trọng lượng khoảng 40kg.
Quan sát này không đủ để khẳng định rằng có hai cá thể rùa Hoàn Kiếm ở hồ Đồng Mô, nhưng nó mang lại hy vọng mới cho công tác bảo tồn loài rùa nước ngọt quý, hiếm nhất trên thế giới này.
Chúng tôi hy vọng sẽ cải thiện và mở rộng bãi đẻ trứng nhân tạo hiện có và đang thảo luận về cách thức để thiết lập một bãi đẻ trứng di động nhằm tránh tình trạng bãi đẻ trứng hiện tại thường hay bị ngập do sự thay đổi của mực nước theo mùa trong hồ.
Nếu bạn muốn hỗ trợ dự án bảo tồn rùa Hoàn Kiếm tại hồ Đồng Mô và các địa điểm khác, vui lòng truy cập http://asianturtleprogram.org/pages/support_atp.html
Cùng nhau, chúng ta có thể cứu loài rùa Hoàn Kiếm (Rafetus swinhoei) khỏi sự tuyệt chủng.
Thông cáo báo chí: Timothy McCormack
Tháng 11/2018
No comment