Việt Nam hiện có 4 loài, chiếm 14.8% trong nhóm 25 loài rùa cạn và rùa nước ngọt nguy cấp nhất thế giới. Với số lượng này, Việt Nam là quốc gia đứng thứ 2 thế giới sau Trung Quốc, quốc gia có tới 6 loài rùa cạn và rùa nước ngọt nguy cấp nhất (22.2%). Năm loài rùa khác của Việt Nam cũng có mặt trong danh sách 50 loài rùa cạn và rùa nước ngọt nguy cấp nhất thế giới, nâng tổng số lượng loài có tại Việt Nam lên 9 loài (chiếm 18%). Các số liệu này vừa mới được công bố trong bản cập nhật mới nhất của báo cáo “Turtles in Trouble: The World’s 25+ Most Endangered Tortoises and Freshwater Turtles – 2018” (Các loài rùa đang bị đe dọa: Tốp 25+ các loài rùa cạn và rùa nước ngọt nguy cấp nhất thế giới – 2018, tạm dịch), được công bố bởi Liên minh bảo tồn rùa thế giới.
Với 4 loài rùa của Việt Nam có tên trong danh sách 25 loài kể trên, loài Giải Sin-hoe (Rafetus swinhoei) hay còn gọi là rùa Hoàn Kiếm, loài rùa quý, hiếm nhất thế giới, chỉ còn một cá thể hoang dã duy nhất hiện đang sống tại hồ Đồng Mô, thuộc vùng ngoại ô thành phố Hà Nội. Các đợt khảo sát gần đây được tiến hành bởi Chương trình Bảo tồn rùa Châu Á (ATP) thuộc Indo-Myanmar Conservation (IMC) đã ghi nhận được một số cá thể rùa mai mềm cỡ lớn tại các hồ ở miền Bắc Việt Nam, mong rằng những cá thể này sẽ sớm được xác nhận trong tương lai gần.
Ba loài rùa khác ở Việt Nam thuộc danh sách 25 loài rùa cạn và rùa nước ngọt nguy cấp nhất thế giới là loài rùa Trung bộ (Mauremys annamensis), loài gần như đã tuyệt chủng ngoài tự nhiên; rùa hộp Zhou (Cuora zhoui) được tin là có phân bố ở khu vực vùng núi phía Bắc Việt Nam, mặc dù loài này chưa từng được tìm thấy ngoài tự nhiên, đồng thời sinh cảnh sống của chúng vẫn còn là điều bí ẩn; và loài rùa Batagur (Batagur affinis) được biết đã tuyệt chủng tại các hệ thống sông lớn ở miền Nam Việt Nam nhưng vẫn còn tồn tại ở Campuchia và Malaysia.
Ngoài ra, Việt Nam còn có thêm 5 loài rùa được đề cập trong danh sách 50 loài rùa cạn và rùa nước ngọt nguy cấp nhất thế giới, bao gồm loài rùa hộp trán vàng miền Nam (Cuora picturata) chỉ mới được tìm thấy tại tỉnh Khánh Hoà và Phú Yên, rùa hộp trán vàng miền Bắc (Cuora galbinifrons) phân bố tại phía Bắc Việt Nam, loài rùa hộp trán vàng miền Trung (Cuora bourreti) sống tại miền Trung Việt Nam, loài Rùa hộp ba vạch Việt Nam (Cuora cyclornata) mới được phân tách từ loài rùa hộp ba vạch (Cuora trifasciata) bằng phương pháp phân tích gen, và loài Giải (Pelochelys cantorii) có phân bố ở các hệ thống sông lớn tại Việt Nam. Với 9 loài rùa nằm trong danh sách 50 loài (chiếm 18%), Việt Nam cũng là quốc gia đứng thứ hai thế giới trong danh sách các quốc gia có số lượng lớn các loài rùa cạn và rùa nước ngọt nguy cấp.
Tuy không thuộc danh sách 50 loài rùa nguy cấp nhất thế giới, ba loài rùa bản địa khác của Việt Nam: rùa sa nhân (Cuora mouhotii), rùa đầu to (Platysternon megacephalum) và rùa Câm (Mauremys mutica), cũng được ghi nhận trong báo cáo là các loài cực kỳ nguy cấp khác nằm ngoài danh sách 50 loài rùa nguy cấp nhất thế giới.
Để biết thêm thông tin chi tiết về các loài rùa cạn và rùa nước ngọt nguy cấp nhất trên thế giới, các bạn có thể truy cập và tải báo cáo “Turtles in Trouble: The World’s 25+ Most Endangered Tortoises and Freshwater Turtles – 2018” (Các loài rùa đang bị đe dọa: Tốp 25+ các loài rùa cạn và rùa nước ngọt nguy cấp nhất thế giới – 2018, tạm dịch) tại website của Chương trình bảo tồn rùa châu Á theo đường dẫn https://goo.gl/kTddAw.
Danh sách các loài rùa cạn và rùa nước ngọt nguy cấp nhất Việt Nam
Bốn loài nằm trong danh sách 25+ loài nguy cấp nhất thế giới
- Giải Sin-hoe/rùa Hoàn Kiếm (Rafetus swinhoei)
- Rùa hộp Zhou (Cuora zhoui)
- Rùa Trung bộ (Mauremys annamensis)
- Rùa Batagur (Batagur affinis)
Chín loài (bao gồm 4 loài liệt kê bên trên) nằm trong danh sách 50 loài nguy cấp nhất thế giới
- Rùa hộp trán vàng miền Nam (Cuora picturata)
- Rùa hộp trán vàng miền Bắc (Cuora galbinifrons)
- Rùa hộp trán vàng miền Trung (Cuora bourreti)
- Rùa hộp ba vạch Việt Nam(Cuora cyclornata)
- Giải (Pelochelys cantorii)
Ba loài rùa khác nằm ngoài danh sách 50 loài nguy cấp nhất thế giới, được đánh giá cực kỳ nguy cấp
- Rùa sa nhân (Cuora mouhotii)
- Rùa đầu to (Platysternon megacephalum),
- Rùa câm (Mauremys mutica)
(Nguồn: Turtles in Trouble: The World’s 25+ Most Endangered Tortoises and Freshwater Turtles – 2018)
Lưu ý: – Cuora zhoui: có khả năng phân bố ở khu vực vùng núi phía Bắc Việt Nam, chưa xác định được quần thể hoang dã ở Việt Nam
– Batagur affinis: có thể đã tuyệt chủng ngoài tự nhiên tại các hệ thống sông lớn ở miền Nam Việt Nam
Hình minh họa một số loài rùa nguy cấp tại Việt Nam
No comment